Η σύγχρονη κοινωνία φαίνεται να έχει χάσει το μέτρο και τη συλλογικότητα. Η οικονομική επιτυχία και η επαγγελματική ανέλιξη έχουν αναχθεί σε υπέρτατες αξίες, παραμερίζοντας την παιδεία, τη φιλία και τη συμμετοχή στα κοινά. Η επιθετικότητα, η παρανομία και η διαπλοκή δεν αποτελούν τυχαία φαινόμενα· αντιθέτως, είναι αποτέλεσμα ενός πολιτισμού που μετρά την αξία του ανθρώπου μόνο με βάση το εισόδημά του, αναγνωρίζοντας αποκλειστικά την ατομική και όχι τη συλλογική του αξία.
Στην αρχαιότητα, η παιδεία είχε στόχο τη διαμόρφωση του πολίτη, όχι του επαγγελματία. Θεωρούνταν ύβρις η διδασκαλία οποιουδήποτε επαγγέλματος στο πλαίσιο της παιδείας· η ανώτερη μόρφωση έπρεπε να οδηγεί στην αρμονία ψυχής και πόλης, και όχι στον πλουτισμό.
Στην πόλη, η εργασία και το χρήμα θεωρούνταν μέσα και όχι σκοποί. Ο πολίτης όφειλε πρωτίστως να είναι ενεργό μέλος του συνόλου, φορέας ήθους και ευνομίας.
Η κοινωνική ισορροπία δεν εξασφαλιζόταν με τον πλούτο, αλλά με τη συμμετοχή στην κοινή ζωή και τη μέριμνα για το κοινό καλό. Η παιδεία, συνεπώς, δεν ταυτιζόταν με την επαγγελματική κατάρτιση αλλά αποτελούσε πολιτική αγωγή. Μουσική, μαθηματικά, φιλοσοφία, ήθος, εθνικές αρετές.
Σήμερα, το ίδιο ιδανικό θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μια ανασυγκρότηση του κοινωνικού ήθους. Μια παιδεία που επαναφέρει στο κέντρο της τον άνθρωπο ως κοινωνικό ον και όχι ως ξεχωριστή παραγωγική μονάδα, όπου θα μπορούσε να περιορίσει την επιθετικότητα και τη διαφθορά.
Πέρα από την παιδεία για την πόλη, βασικό ρόλο στη διαμόρφωση του κοινωνικού ήθους διαδραματίζουν επίσης τα πρότυπα, οι μύθοι και τα ήθη. Όταν, σήμερα, το κατά τα άλλα ωφέλιμο διαδίκτυο προάγει επικίνδυνες ανοησίες με δύναμη που υπερβαίνει την επίδραση της παιδείας, τότε αυτές οι ανοησίες διαμορφώνουν τα πρότυπα, τους μύθους, τα ήθη και τελικά την ίδια την κοινωνία.
Δυστυχώς, το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται σήμερα και στην οικογένεια.
Μέσα από το πρότυπο του «άσε το παιδί να κάνει ό,τι θέλει», διαμορφώνονται παιδιά πονηρά, όχι ευφυή.
Παιδιά που έχουν μάθει να εφευρίσκουν τρόπους για να ικανοποιούν τις προσωπικές τους επιθυμίες, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου.
Δεν είναι δυνατόν να κατηγορεί κανείς την κοινωνία για τη σημερινή βάρβαρη κατάσταση όταν έχει διδάξει στο παιδί του μόνο την ικανοποίηση του «εγώ» και όχι το «εμείς».
Επειδή είμαστε ένας λαός των άκρων, σε καμιά περίπτωση δεν υποστηρίζω παλιές πρακτικές κατήχησης και απαγόρευσης.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου