ΗΠΑ. Ένα έθνος μεταναστών που φοβάται τους μετανάστες; «Ποιοι είναι οι “ντόπιοι” στην Αμερική;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αποτελούν το μοναδικό, σε όρους μεγέθους και επιρροής, κράτος στην παγκόσμια ιστορία που συγκροτήθηκε εξ ολοκλήρου από μετανάστες και τυχοδιώκτες, δίχως ενδογενή πολιτισμική ή εθνολογική συνέχεια από αρχαιότερους πληθυσμούς του συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου. 

Η αμερικανική ιστορία, η οποία εκτείνεται για περίπου πέντε αιώνες, μοιράζεται σημαντικά σημεία αναφοράς με την ιστορία πολλών ευρωπαϊκών δυνάμεων, καθώς η διαμόρφωση του αμερικανικού έθνους ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την αποικιακή τους δραστηριότητα.

Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλά ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Γαλλία ή η Ισπανία και άλλα πολλά, δύνανται να εντάξουν γεγονότα της πρώιμης αμερικανικής ιστορίας στο δικό τους ιστορικό αφήγημα, λόγω της άμεσης εμπλοκής τους στην αποικιοκρατία της ηπείρου.

 Συνεπώς, η έννοια της «εθνικής ιστορίας» των ΗΠΑ είναι δυσδιάκριτη και περιορισμένη κυρίως στους δύο τελευταία αιώνες, κατά τους οποίους διαμορφώθηκε μια πιο αυτόνομη «εθνική» ταυτότητα.

Το αμερικανικό κράτος ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε σε μια γη που προϋπήρχε πολιτισμικά και ιστορικά: αυτή των ιθαγενών πληθυσμών, των αποκαλούμενων Ινδιάνων. 

Η επικράτηση των ευρωπαίων εποίκων μπορεί να χαρακτηριστεί περισσότερο ως κατάκτηση παρά ως οργανωμένη αποικιακή επέκταση υπό μία εθνική κυριαρχία, καθώς οι μεταναστευτικές ροές που συνέθεσαν τον πληθυσμό των ΗΠΑ προέρχονταν από ποικίλες χώρες και δεν αναγνώριζαν κοινή μητροπολιτική αναφορά.

Υπό αυτό το πρίσμα, ανακύπτει το ερώτημα: μπορεί να υπάρξει διάκριση μεταξύ «ντόπιων» και «μεταναστών» σε ένα κράτος του οποίου το σύνολο του πληθυσμού αποτελείται, ουσιαστικά, από απογόνους μεταναστών; 

Όταν το ίδιο το έθνος συγκροτήθηκε και εξακολουθεί να ανανεώνεται μέσω μεταναστευτικών ροών, κατά πόσο είναι θεμιτή — ή έστω συνεπής — η υιοθέτηση ρητορικής κατά της μετανάστευσης;

Η μόνη ειλικρινής στάση, ενδεχομένως, θα ήταν η παραδοχή ότι «όσοι πρόλαβαν, πρόλαβαν»· δηλαδή, η αναγνώριση ότι το κράτος αποτελεί ήδη μια ολοκληρωμένη σύνθεση μεταναστευτικών ταυτοτήτων και πως πλέον η μεταναστευτική πολιτική δεν αφορά διακρίσεις ουσίας, αλλά διαχείριση ροών στο πλαίσιο ενός υφιστάμενου πληθυσμιακού μοντέλου.

Ακόμα και αν γίνει δεκτό πως υπάρχουν λόγοι πληθυσμιακού ή οικονομικού περιορισμού για τον περιορισμό της μετανάστευσης, η επιχειρηματολογία δεν θα πρέπει να βασίζεται σε αυθαίρετες διαφοροποιήσεις ανάμεσα σε «νόμιμους» και «παράνομους» μετανάστες με βάση το πότε εισήλθαν στη χώρα, αλλά σε μια ειλικρινή συζήτηση για τα όρια ενός ιστορικού μοντέλου ανάπτυξης που βασίστηκε επί πέντε αιώνες στην είσοδο νέων πληθυσμών.

Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι αν κάποιος πληθυσμός δικαιούται προτεραιότητα ή ειδική αναγνώριση στην αμερικανική κοινωνία, αυτός θα ήταν οι αυτόχθονες ιθαγενείς και οι απόγονοι των Αφρικανών σκλάβων. 

Οι πρώτοι διότι προϋπήρχαν της αποικιοκρατικής εγκατάστασης και οι δεύτεροι διότι μετεφέρθησαν βίαια και εξαναγκαστικά, στερούμενοι δικαιώματος επιλογής. 

Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως οι Αφρικανοί σκλάβοι μετανάστευσαν με δική τους βούληση για να κατακτήσουν, αποικίσουν με οποιονδήποτε τρόπο την Αμερική· αποτέλεσαν αντικείμενα εμπορίου και υποδούλωσης.

Σχόλια